Lectio Quarta

ΤΑ ΗΘΗ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΡΩΜΑΙΩΝ

Apud antīquos Rōmānos concordia maxima sed avaritia minima erat.

Τους αρχαίους Ρωμαίους διέκρινε πάρα πολύ μεγάλη ομόνοια αλλά ελάχιστη πλεονεξία..

Rōmāni in suppliciis deōrum magnifici sed domi parci erant.

Οι Ρωμαίοι ήταν γενναιόδωροι στη λατρεία των θεών αλλά οικονόμοι στην ιδιωτική τους ζωή.

Iustitiā inter se certābant et patriam curābant.

Παράβγαιναν μεταξύ τους στη δικαιοσύνη και φρόντιζαν την πατρίδα τους.

In bello pericula audaciā propulsābant et beneficiis amicitias parābant.

Στον πόλεμο απομάκρυναν τους κινδύνους με την τόλμη τους και αποκτούσαν συμμάχους με τις ευεργεσίες τους.

Delecti consultābant patriae;

Εκλεγμένοι άντρες φρόντιζαν για το κράτος·

eis corpus ex annis infirmum sed ingenium propter sapientiam validum erat.

αυτοί είχαν το σώμα αδύναμο από τα χρόνια αλλά το πνεύμα δυνατό από τη σοφία (τους).

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ

Όλες οι προτάσεις είναι κύριες προτάσεις κρίσης

Maxima-minima:..... επιθετικοί προσδιορισμοί στα concordia-avaritia αντίστοιχα

Concordia-avaritia:. υποκείμενα του erat

Antiquos: ............... επιθετικός προσδιορισμός στο Romanos

Apud Romanos: ..... εμπρόθετος προσδιορισμός του τόπου στο erat

Romani:.................. υποκείμενο των erant, certabant, propulsabant, parabant

Magnifici, parci: ..... κατηγορούμενα από το erant στο Romani

In suppliciis:........... εμπρόθετος προσδιορισμός του χρόνου στο erant

Deorum:.................. γενική αντικειμενική από το suppliciis

Domi:...................... επιρρηματικός προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο στο erant

Iustitia: .................. αφαιρετική αναφοράς στο inter se certabant

Inter se: ................. εμπρόθετος προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο (μεταφορικά) και επίσης δηλώνει αλληλοπάθεια στο certabant

Patriam: ................. αντικείμενο του curabant

In bello: ................. εμπρόθετος προσδιορισμός που δηλώνει χρόνο στο propulsabant

Pericula: ................. αντικείμενο του propulsabant

Audacia:.................. αφαιρετική του τρόπου στο propulsabant

Beneficiis: .............. αφαιρετική του τρόπου στο parabant

Amicitias: ............... αντικείμενο του parabant

Delecti: .................. υποκείμενο του consultabant

Patriae: .................. αντικείμενο σε δοτική του consultabant ή δοτική προσωπική χαριστική από το consultabant

Corpus-ingenium: .. υποκείμενο του erat

Eis: ......................... δοτική προσωπική κτητική στο erat

Ex annis-&
propter sapientiam: .. εμπρόθετοι προσδιορισμοί του εξωτερικού αναγκαστικού αιτίου στο erat

Infirmum-validum: επιθετικοί προσδιορισμοί στα corpus-ingenium αντίστοιχα (το ρήμα erat δεν είναι συνδετικό αλλά υπαρκτικό αφού συνοδεύεται από δοτική προσωπική)

Η οριστική παρατατικού των ρημάτων της πρώτης συζυγίας στην ενεργητική φωνή

Για να σχηματίσουμε την οριστική παρατατικού στην πρώτη συζυγία:

• Παίρνουμε το θέμα του ρήματος: ama-
• Βάζουμε δίπλα το πρόσφυμα –ba: ama-ba-
• Προσθέτουμε τις βασικές καταλήξεις: -m, -s κ.τ.λ.

(οριστική παρατατικού του ρήματος sum)

Η ΑΥΤΟΠΑΘΕΙΑ ΚΑΙ Η ΑΛΛΗΛΟΠΑΘΕΙΑ ΣΤΑ ΛΑΤΙΝΙΚΑ

Στα αρχαία ελληνικά έχουμε και αυτοπαθείς και αλληλοπαθείς αντωνυμίες, π.χ.: ἐμαυτοῦ, ἡμῶν αὐτῶν, ἀλλήλων, ἀλλήλαις, ἄλληλα

Τα λατινικά δηλώνεται με την πρόθεση inter + προσωπική λατινικά δεν έχουν αλληλοπαθείς αντωνυμίες. Η αλληλοπάθεια στα αντωνυμία, π.χ.:

ἀγαπῶμεν ἀλλήλους: amamus inter nos

ἀγαπᾶτε ἀλλήλους: amatis inter vos

ἀγαπῶσι ἀλλήλους: amant inter se

Όλο μαζί το inter nos (vos/se) είναι εμπρόθετος προσδιορισμός που δηλώνει στάση σε τόπο μεταφορικά και αλληλοπάθεια και προσδιορίζει ρηματικό τύπο.

Τα λατινικά δεν έχουν ούτε αυτοπαθείς αντωνυμίες. Η αυτοπάθεια στα λατινικά δηλώνεται ως εξής:

amo me = αγαπώ τον εαυτό μου

amas te = αγαπάς τον εαυτό σου  

amas se

amamus nos

amatis vos

amant illos

Οι αντωνυμίες suus, sua, suum & -, sui, sibi, se, - , a se (και στον ενικό και στον πληθυντικό) δηλώνουν αυτοπάθεια...

α) άμεση ή ευθεία:

αν το πρόσωπο στο οποίο αναφέρεται η αντωνυμία είναι το ίδιο με το υποκείμενο του ρήματος, π.χ.: femina se interfecit

β) έμμεση ή πλάγια:

αν το πρόσωπο στο οποίο αναφέρεται η αντωνυμία δεν είναι το ίδιο με το υποκείμενο του ρήματος, π.χ.:

Sextus laedit femina et illa interfecit se (το illa αναφέρεται στο femina και το se στον Sextus)  

Οι δεικτικές αντωνυμίες is, ea, id, isdem, eadem, idem  

Παρατηρήσεις στο συντακτικό

• Το ρήμα εἰμὶ στα αρχαία ελληνικά μπορεί να είναι συνδετικό ή υπαρκτικό.
• Όταν είναι συνδετικό παίρνει κατηγορούμενο (γι’ αυτό το λέμε και συνδετικό επειδή δηλαδή συνδέει το υποκείμενο με το κατηγορούμενο), π.χ.:  Σωκράτης σοφός ἐστι = Ο Σωκράτης είναι σοφός
• Όταν είναι υπαρκτικό μεταφράζεται «υπάρχω», «έχω» και δεν παίρνει κατηγορούμενο αλλά μία δοτική προσωπική κτητική, π.χ.: ἔστι μοι ὅπλα= έχω όπλα

Coprus infirmum et ingenium validum eis erat:

Μετάφραση: «Αυτοί είχαν σώμα αδύναμο και πνεύμα δυνατό»

Σύνταξη:

infirmum: επιθετικός προσδιορισμός στο corpus

validum: επιθετικός προσδιορισμός στο ingenium
 

Corpus infirmum et ingenium validum erat:

Μετάφραση:«Το σώμα ήταν αδύνατο και το πνεύμα δυνατό»

Σύνταξη:

infirmum: κατηγορούμενο από το erat στο corpus

validum: κατηγορούμενο από το erat στο ingenium

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

I.                    propulsabamus / parabatis / consultabat / curabas / consultabant / parabam

II.                 periculum / periculo / Beneficiis / dona

III.               inter nos iuvamus / inter vos iuvatis / inter se iuvant

IV.              ego magnificus eram:

 V.                 erat ð  est  erant ð  sunt  certabant ð  certant  curabant ð curant